Jan Kawulok od Wojtosza z Istebnej (1899–1976)

Praca badawcza Magdaleny Szyndler – Repertuar muzyczny południowej części Śląska Cieszyńskiego (Beskid Śląski) – tradycja i współczesność powstała w ramach I edycji programu Instytutu Muzyki i Tańca „Muzyczne białe plamy”.

Wstęp do publikacji:

Tematyka podjęta przeze mnie jest wynikiem długotrwałych obserwacji, analiz i przemyśleń na temat omawianego obszaru. W latach 2001–2005 prowadziłam badania empiryczne na Zaolziu, którego część stanowi Beskid Śląski (współcześnie są to ziemie należące do Republiki Czeskiej. Te działania zainspirowały mnie do podjęcia kolejnych
czynności badawczych, ale na terenach polskich. W 2011 i 2012 przeprowadziłam wywiady, obserwacje i ankiety z autochtonami z Trójwsi (Istebna, Jaworzynka, Koniaków). 

Celem mojej pracy było ukazanie współczesnego obrazu przejawów folkloru muzycznego na badanym terenie, zarówno w postaci źródłowej (pokolenie najstarsze), folkloryzmu (zespoły regionalne, edukacja ludowa) i folku (teraźniejsze hybrydy). W trakcie obserwacji empirycznych szczególnie zainteresowało mnie nauczanie ludowe (skrzypce) oraz elementy różnych sposobów wykonania, maniery wykonawcze, inspiracja różnymi szczegółami pochodzącymi szczególnie z terenów karpackich na płaszczyźnie wybranych elementów dzieła muzycznego (rytmika, melodyka, agogika, artykulacja etc.). Jest to tematyka bardzo szeroka, wykraczająca poza ramy tego tekstu. Poprzez to artykuł ten jest jedynie początkiem drogi badawczej na polu folkloru i etnomuzykologii.

W przyszłości kolejne działania zostaną przeze mnie rozszerzone na grunt tzw. Trójstyku tj. obszar Beskidu Śląskiego po stronie polskiej (Trójwieś), czeskiej (Mosty koło Jabłonkowa, Bukowiec, Piasek) i słowackiej (Černe, Skalite), a ich podsumowaniem będzie praca habilitacyjna.

Do tej pory nie ukazała się całościowa praca wiążąca tematykę folkloru muzycznego we współczesności na wybranym terenie. Począwszy od połowy XIX wieku ukazywały się owszem artykuły czy śpiewniki poświęcone małym wycinkom folkloru muzycznego. Na tym terenie działali m. in. A. Cinciała, W. Kisza, A. Hławiczka, J. Tacina, F. Pustówka i inni. Były to w dużej mierze jedynie zapisy tekstowe pieśni (m. in. A. Cinciała), śpiewniki (melodia z tekstem) czy pojedyncze artykuły.

Magdalena Szyndler (ur. w 1975 roku w Gliwicach) – etnomuzykolog, folklorystka, pedagog. Absolwentka Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. im. L. Różyckiego w Gliwicach (klasa skrzypiec). W 2000 roku ukończyła Wydział Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (kierunek Wychowanie Muzyczne). W 2001 roku podjęła studia doktoranckie- kierunek Socjologia na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz podjęła pracę jako asystent naukowo-dydaktyczny w Katedrze Folklorystyki Ogólnej i Stosowanej (Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji-UŚ). W 2002 roku była stypendystką programu CEEPUS (Uniwersytet Konstanta Filozofa w Nitrze). W 2006 roku obroniła pracę doktorską pt. Folklor wokalny mniejszości polskiej na Zaolziu na tle uwarunkowań społeczno-kulturowych Śląska Cieszyńskiego (pod kierunkiem prof. B. Linettea) na Wydziale Historycznym, w Katedrze Muzykologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie jest zatrudniona na stanowisku adiunkta w Katedrze Kompozycji i Teorii Muzyki – Wydział Artystyczny (UŚ Katowice). W roku 2008 podjęła badania folkloru muzycznego wśród mniejszości polskiej w Serbii (Ostojičevo) a także prowadziła i prowadzi działania na rzecz propagowania folkloru muzycznego Śląska Cieszyńskiego (czynny udział w studenckiej kapeli góralskiej, organizacja obozów naukowych dla studentów, prelekcje i wykłady dla dzieci w ramach projektu Mały Etnograf oraz współpraca z Katedrą Pedagogiki, Psychologii i Antropologii Kulturowej – ATH w Bielsku-Białej). Brała udział w konferencjach krajowych (Wrocław, Lublin, Katowice), jak i zagranicznych (m. in. Nanjing-Chiny, Słowacja, Republika Czeska).

Publikacja do pobrania – www.imit.org.pl

Autor: Magdaleny Szyndler
Edycja: I
Rok: 2011/2012

Projekt zrealizowany w ramach programu Instytutu Muzyki i Tańca „Muzyczne białe plamy”

Źródło informacji:
– materiały przekazane przez Instytut Muzyki i Tańca
www.imit.org.pl