W mieście śpiewy wiejskie kojarzą się z grupką kobiet, które na folklorach, weselach czy majówkach pod kapliczkami monotonnie śpiewają. Tyle widzimy, jadąc z miasta na daczę przez wieś. Prawda jest bardziej złożona, śpiewano w każdej sytuacji, od narodzin do śmierci. Śpiewano z radości i rozpaczy, i z nudy, żeby się zalecać i żeby zniszczyć przeciwnika, ośmieszyć go albo rozśmieszyć. Śpiewano pieśni historyczne, dydaktyczne, religijne, miłosne i błazeńskie. Były też ballady - odpowiedniki dzisiejszych tabloidów - o strasznych zbrodniach i cudach.
Dawało to pole do dużej kreatywności w wymyślaniu sposobów śpiewania. Inaczej śpiewały dziewczyny, inaczej kobiety, inaczej gospodarze, kawalerka, dzieci, no i są wreszcie tajemnicze śpiewy Dziadów - wędrownych żebraków, Dziadów - polskich trubadurów. Nieczęste są nagrania śpiewu muzykantów - od bębna czy basów. Skrzypkowie raczej nie śpiewali, koncentrując się na grze, ale mieli swoje sztuczki i kiedy chcieli zaśpiewać, to robili fermatę na jednym wysokim dźwięku i śpiewali.
Andrzej Bieńkowski
Książka: 68 stron. Nagrania, fotografie archiwalne i z badań terenowych Andrzeja Bieńkowskiego.
Płyta CD: 39 utworów, całkowity czas trwania płyty 70 minut.
www.muzykaodnaleziona.pl
Lista utworów
1. Mazurek intonowany
Izydor Mroziewicz ur. 1932 harmonia, śpiew, Michał Jagodziński śpiew, Józef Lament ur. 1911 skrzypce, Józef Płaskociński ur. 1925 bębenek
Siekluki, Radomskie 1982
2. "Polećże sokole..." Pieśń weselna
Nagranie z wesela, Brogowa, Radomskie 1983
3. Mazurek śpiewany
Stefan Kędzierski ur. 1921 bęben, śpiew od bębna, Józef Kędzierski ur. 1913 skrzypce
Rdzuchów, Radomskie 1981
4. "Zajmała Maniusia przez las bydełeczko..."
Jadwiga Dobrodziej ur. 1949
Wistka, Radomskie 1981
5. Nawoływanie i naśladowanie przez dzieci ptaków i żab
Katarzyna Murawska ur. 1914
Kostrzyń, Radomskie 1984
6. Śpiew od basów
Edward Fogt ur. 1930 basy i śpiew, Bolesław Zarębski ur. 1913 skrzypce,
Józef Strzałkowski ur. 1912 bębenek
Goszczewice, Radomskie 1991
7. "Mamo, moja mamo..."
Śpiewaczki z Gałek Rusinowskich, Radomskie 2010
8. Śpiew od barabanu
Józef Pacholczyk zwany "Siasiek" ur. 1934 baraban, śpiew, Władysław Piątkowski ur. 1932 harmonia, Michał Rydz ur. 1924 skrzypce
Sadykierz, Rawskie 1986
9. Śpiewy weselne
Śpiewają goście, gra kapela harmonisty Józefa Porczka ur. 1955 Nieznamierowice, Radomskie 1987
10. Owczarek, wersja do śmiechu - jak powiedziała K.M.
Katarzyna Murawska śpiew
Kostrzyń, Radomskie 1984
11. Śpiew od bębenka
Antoni Róg ur. 1921 bębenek, śpiew, Jan Róg ur. 1928 skrzypce
Dzielna, Opoczyńskie1984
12. Nagranie z wesela
Wygnanów, Radomskie 1986
13. Mazurek intonowany
Tadeusz Mocarski ur. 1933 skrzypce, żona podaje temat mazurka
Brzezinki, pogranicze radomsko-opoczyńskie1984
14. Przyśpiewki kawalerskie
Michał Badura ur. 1916 śpiew
Ponikła, pogranicze radomsko-opoczyńskie 1984
15. Mazurek śpiewany
Stanisław Młynarczyk ur. 1916 basy 3-strunowe, śpiew, Jan Lewandowski ur. 1919 skrzypce
Turobów, Rawskie 1999
16. Pieśni dyngusowe
Stanisław Budzisz ur. 1917 skrzypce, śpiew, Michał Ogrodniczek ur. 1914 bębenek, śpiew
Ligęzów, Radomskie1989
17. Pieśń o męczeństwie księdza Popiełuszki
Agnieszka Piejak ur. 1923 śpiew
Brogowa, Radomskie 1994
18. Przyśpiewki o koniach
Krystyna Ciesielska ur. 1945 śpiew
Brogowa, Radomskie 1994
19. Mazurki gwizdane
Mieczysław Kędzierski ur. 1932 gwizd
Rdzuchów, Radomskie 1997
20. Pieśń wojenkowa
Agnieszka Piejak śpiew
Brogowa, Radomskie 1994
21. Przyśpiewki
Maria Włodarska ur. 1919 śpiew
Piróg, Radomskie 1984
22. Przyśpiewki od basów
Józef Meto ur.1939 basy, śpiew, Kazimierz Meto ur. 1922 r. skrzypce, Władysław Gmaj ur. 1945 bębenek
Glina, Rawskie 1982
23. "Stał mąż z płaczem przy grobie..."
Zofia Plaskota ur. 1905 śpiew
Brogowa, Radomskie 1994
24. Przyśpiewki od bębna
Mieczysław Sadowski ur.1933 bębenek, śpiew, Walenty Mirecki ur. 1912 skrzypce
Brogowa, Radomskie 1981
25. Przyśpiewki
Józef Kwiecień ur. 1935 śpiew
Przystałowice, Radomskie 1988
26. Przyśpiewki
Piotr Gaca ur. 1927 śpiew
Przystałowice, Radomskie 1988
27. "Siadaj do taksówki..."
Helena Włodarczyk ur. 1928 śpiew
Wistka, Radomskie 1991
28. "Ej mój Boże kochany, jak to ładnie grają..."
Marianna Kowalska ur. 1935 śpiew
Przystałowice, Radomskie 1982
29. "Poszedł chłop do lasu..."
Zespół śpiewaczek z Gałek Rusinowskich
Radomskie 1998
30. Przyśpiewki
Leon Rek ur.1905 bębenek, śpiew, Józef Papis ur. 1931 skrzypce
Przystałowice, Radomskie 1984
31. Pieśń o odsieczy wiedeńskiej
Śpiewy majowe przed kapliczką
Przystałowice, Radomskie 1998
32. Światówka - weselny mazurek drogowy
Jan Karczewski ur.1944 baraban, śpiew, Wyrwińska śpiew, Antoni Wyrwiński ur. 1921 harmonia pedałowa, Adam Wyrwiński ur. 1925 skrzypce
Ostałówek, Radomskie1986
33. Proroctwa świętej Sybilli
Zofia Stolarek ur. 1926 śpiew
Kadź, Radomskie 1988
34. Śpiew od skrzypiec
Józef Kasiak ur. 1923 skrzypce, śpiew
Wir, Radomskie 1984
35. Przyśpiewka
Mieczysław Sadowski gwizd, śpiew
Brogowa, Radomskie 1988
36. Przyśpiewki
Jan Gaca ur.1933 śpiew
Przystałowice Małe, Radomskie 1988
37 Intonowanie mazurka
Józef Wrzosek ur.1921skrzypce, Joanna Wrzosek ur.1927 bębenek, śpiew
Radzice, Opoczyńskie 1987
38. Gra na gębie (scat)
Józef Pańczak ur. 1952 bębenek, gra na gębie
Radomskie 2011
39. Kołysanka
Katarzyna Murawska ur. 1914
Kostrzyń, Radomskie 1983