Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18–20 kwietnia 1952  to dwupłytowy album prezentujący archiwalny zapis fonograficzny bezprecedensowego konkursu kapel ludowych, który odbył się w Sali teatralnej hotelu Morskie Oko przy słynnych Krupówkach ku uczczeniu piętnastej rocznicy śmierci Karola Szymanowskiego.

Na płytach zaprezentowano niemal trzy godziny muzyki, co stanowi prawie pełny zapis zmagań konkursowych najprzedniejszych ówczesnych kapel, tak zwanych muzyk podhalańskich. Do konkursu, w którego organizację i przebieg zaangażowany był również Państwowy Instytut Sztuki (obecnie Instytut Sztuki PAN), realizujący w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku Ogólnopolską Akcję Zbierania Folkloru Muzycznego, zgłosiło się 35 muzyk góralskich, zaś na scenie wystąpiły ostatecznie 24 zespoły. 

Większość muzyków, zwłaszcza prymistów, pochodzących z dawnych rodów muzykanckich, które od wielu pokoleń kultywowały staroświeckie nuty góralskie, działało jeszcze w okresie międzywojennym. Pamiętali oni czasy słynnego Bartusia Obrochty, a ci, urodzeni w XIX wieku (najstarszy muzyk, który wystąpił w konkursie urodził się w 1888 r.) przesiąknięci byli nutami sabałowymi, przejętymi „z pierwszej ręki”. I choć zagrali oni – w większości – pierwszy raz na scenie i przed publicznością, a więc w całkiem odmiennych okolicznościach niż te, do których przywykli na weselach, posiadach, muzykach, ich nuty zabrzmiały autentycznie. Po pół wieku nagrania zrealizowane przez Ekipę Krakowską Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego stanowią dokument o szczególnej wartości historycznej.

Na płycie zamieszczono nuty góralskie w wykonaniu następujących muzyk:

Muzyka Obrochtów z Zakopanego
Muzyka Bronisławy Koniecznej-Dziadoń z Bukowiny Tatrzańskiej
Muzyka Maśniaków z Kościeliska
Muzyka Chotarskich z Kościeliska
Muzyka Jana Stachonia-Kaducka z Olczy
Muzyka Dusów z Białego Dunajca
Muzyka Duchów ze Starego Bytrego
Muzyka Józefa Chyca z Zakopanego
Muzyka Bartłomieja Stanka z Zaskala
Muzyka „Sabała” z Podczerwonego
Muzyka Graców z Zubsuchego-Zagrody
Muzyka Wincentego Czernika-Kumkasa z Poronina
Muzyka Chramców ze Skrzypnego
Muzyka Stanisława Fąfrowicza z Zakopanego
Muzyka Sobka Fąfrowicza z Maruszyny
Muzyka Władysława Cudzicha z Poronina

Do dwupłytowego albumu dołączono obszerny booklet zawierający eseje etnomuzykologów Aleksandry Szurmiak-Boguckiej i Jacka Jackowskiego. W booklecie znajdują się również: spis nagrań, informacje o muzykach oraz streszczenie w języku angielskim. Teksty są ilustrowane cennymi archiwalnymi fotografiami pochodzącymi m.in. ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego oraz z kolekcji prywatnych.

Jacek Jackowski

Publikację sfinansowano w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012-2014.

Nagrania dokumentalne ze Zbiorów Fonograficznych IS PAN.

ISPAN Folk Music Collection vol. 8 (2CD)
Autorzy: Aleksandra Szurmiak-Bogucka, Jacek Jackowski
Wydawca: Instytut Sztuki PAN