mistrzowie

DEKOWSKI Piotr Jan

etnograf; ur. 22 lutego 1907, Tomaszów Mazowiecki, zm. 20 listopada 1988, Łódź.

W wieku 19 lat zapisał się do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego im. T. Reytana w Tomaszowie, które ukończył w 1931 roku. W trakcie studiów w Seminarium wstąpił do Szkolnego Koła Krajoznawczego i podczas wycieczek szkolnych zbierał materiały etnograficzne (m. in. drewniane zamki do drzwi; opracowanie dotyczące skompletowanych zbiorów ukazało się nakładem Polskiej Akademii Umiejętności).

Po maturze pracował jako nauczyciel w szkołach powszechnych w Pludwinach w powiecie Brzeziny, w Tomaszowie Mazowieckim, a podczas okupacji – w Zarzęcinie w powiecie Opoczno. Praca ta umożliwiła mu prowadzenie dalszych badania i kolekcjonowanie zbiorów etnograficznych. Mieszkając w Tomaszowie pełnił funkcję kierownika miejscowego Muzeum Regionalnego należącego do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Przed wojną pozyskał dla zbiorów muzeum około 600 eksponatów i w 1946 roku otworzył pierwszą wystawę muzealną. W 1949 roku rozpoczął studia etnograficzne na Uniwersytecie Łódzkim.

W latach 1956-72 roku piastował stanowisko kustosza działu strojów ludowych w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi. Po przejściu na emeryturę nadal współpracował z ośrodkiem, wykonując pracę badawczą i wydawniczą. Podczas pracy w Muzeum nawiązał współpracę z Katedrą Etnografii Uniwersytetu Łódzkiego, w ramach której prowadził badania terenowe (głównie na terenie Polski centralnej) i dokonywał kwerend archiwalnych. Czynnie działał w Polskim Towarzystwie Ludoznawczym, do którego należał od 1946 roku. Zainicjował i prowadził z ramienia PTL Koło Miłośników Folkloru Robotniczej Łodzi. Podjął również prace nad etnograficznym słownikiem biograficznym, przygotowując obszerny zestaw proponowanych haseł, rozsyłając ankiety biograficzne i pisząc biogramy.

Otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, a w 1978 roku – medal i nagrodę im. O. Kolberga. W 1984 roku został honorowym członkiem PTL. Jego dorobek etnograficzny znajduje się w archiwum Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu oraz w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi.

 

PUBLIKACJE:

Strój piotrkowski Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 1954

Uprawa roli i rośliny uprawne w Opoczyńskiem oraz Pasterstwo nad Pilicą, „Prace i Materiały Etnograficzne”, t. XVIII, 1959

Strój sieradzki Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 1959

Zwyczaje i obrzędy weselne łódzkich rodzin robotniczych, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna, nr 11, 1967

Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, Seria Etnograficzna nr 12, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968

Folklor regionu Opoczyńskiego, współautor: Z. Hauke, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1974

Folklor Ziemi Łęczyckiej, współautor: Z. Hauke, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1981

Strzygi i topieluchy: opowieści sieradzkie, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1987

Łęczycki strój ludowy, Muzeum w Łęczycy, Łęczyca 1983

 

BIBLIOGRAFIA:

A. Kowalska-Lewicka Dekowski Jan Piotr w: Etnografowie i ludoznawczy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, tom I, Wydawnictwo Naukowe DWN i oddziału PTL w Krakowie, Kraków 2002