ur. 1.04.1858 r. w Murzasichlu, zm.10.11.1943 r. w Poroninie

muzykant - dudziarz, skrzypek

Stanisław Budz – Lepsiok zwany Mrozem - najsłynniejszy dudziarz podhalański i baca na hali Mała Łąka. Ikona kultury góralskiej.

Jego muzyki słuchali nie tylko przygodni słuchacze, ale i znane postacie życia kulturalnego Polski międzywojennej, m.in. Jan Kasprowicz (napisał o nim wiersz pt. ,,Kobziarz Mróz”), Karol Szymanowski, czy etnomuzykolog Adolf Chybiński (uwiecznił Mroza mianem „wirtuoza piszczałki dwoistej” i nazwał ,,ostatnim dudziarzem”). Rzeczywiście był ostatnim, który grywał na tym instrumencie na weselach i „muzykach” do tańca. Ceniony również za grę na złóbcokach – starodawnych podhalańskich gęślach o wrzecionowatym kształcie.

Mróz miał także swój udział w tworzeniu kultury narodowej, wyjeżdżając na koncerty do Warszawy, Lwowa, Berlina i Hamburga, a w 1925 r. wraz z kapelą Bartusia Obrochty na Wystawę Światową do Paryża. Był również współzałożycielem Oddziału Związku Podhalan w Poroninie.

W 1937 r. grał na pogrzebie Karola Szymanowskiego w Krakowie na Skałce. Wiele jego zdjęć znajduje się w zakopiańskiej willi kompozytora - „Atmie”. Jego oryginalny typ urody góralskiej często był portretowany przez artystów malarzy i często fotografowany. Płaskorzeźba z wizerunkiem charakterystycznej twarzy dudziarza znajduje się na jego grobie w Poroninie.

Tradycję gry na dudach przejął jego syn Jan (w 1937 r. zginął na Giewoncie rażony piorunem), a następnie wnukowie Stanisław Budz-Mróz Młodszy i Władysław Trebunia-Tutka. Córka Mroza Ludwina - żona Jana Trebuni-Tutki urodziła czterech synów i córkę. Wszyscy synowie: Stanisław, Henryk, Andrzej i Władysław przejęli talent muzyczny ojca i dziadka. Dziś śladem sławnego pradziadka podąża grający na instrumentach pasterskich Krzysztof Trebunia-Tutka wraz ze swoim zespołem Trebunie-Tutki.

W 1974-77 r. działał w Poroninie zespół imienia Mroza.

Od 2010 r. podczas „Poroniańskiego Lata” odbywa się Przegląd Gry na Instrumentach Pasterskich im. Stanisława Budza-Mroza. Właśnie w 2010 r. tę nieco zapomnianą postać postanowiono uhonorować tablicą pamiątkową, która została umieszczona na budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Poroninie.

„Kłobuk z orlim piórem i cucha corno

Torba bacowsko na krzyz przerucono

Orli nos, a w zembak fajka

Długie włosy, śrybnom spinkom spięto kosula

Pod pazuchom tęgo koza

Ftoz to taki- cy nie znociy Lepsioka-Mroza...”

(fragm. „Dudziarz Mróz” Wł. i K.Trebunia-Tutka)

Autor noty: Krzysztof Trebunia-Tutka