mistrzowie

GRUSZCZYŃSKA-ZIÓŁKOWSKA Anna

muzykolog; ur. 9 lipca 1956, Warszawa.

W latach 1978-83 studiowała muzykologię na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (późniejszy Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego). Od 1985 roku pracuje w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie uzyskała doktorat w 1992 roku pod kierunkiem Sławomiry Żerańskiej-Kominek oraz habilitację w 2005 roku.

Ściśle współpracuje z Ośrodkiem Badań Prekolumbijskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centro Italiano Studi e Ricerche Archeologiche Precolombienne w Brescii (Włochy) i w Nasca (Peru). Prowadzi badania z zakresu antropologii muzyki.

Większość prac poświęca amerykanistyce, sięgając po materiał archeologiczny (instrumenty kultury Nasca), historyczny (kroniki hiszpańskie XVI i XVII wieku, ikonografia muzyczna kultur archeologicznych i okresu kolonialnego) oraz tradycyjną muzykę andyjską. W polu jej zainteresowań znajdują się wybrane zagadnienia z zakresu psychoakustyki, takie jak świadectwa archaicznych doświadczeń akustycznych, interakcje międzymodalne czy tarantyzm.

Od 2012 roku podejmuje starania o zainicjowanie polskich badań oryginału zapisu rejestratora głosów w kabinie załogi samolotu Tu-154 M, utraconego w Katastrofie Smoleńskiej.

 

PUBLIKACJE:

Kierownictwo grantów badawczych: Badania archeomuzykologiczne nad fletniami Pana ze stanowiska Cahuachi, kultura Nasca (Peru) (KBN 1996-97)

Fletnia Pana w kulturach andyjskich. Badania porównawcze nad symboliką przestrzeni dźwiękowej (KBN 1999-2001)

Ceramiczne instrumenty muzyczne kultury Nasca (Peru). Próba rekonstrukcji procesów projektowania zastosowanych przez wytwórców na podstawie właściwości dźwiękowych (MNiSW 2008-2011)

Archeologiczne instrumenty muzyczne w polskich zbiorach muzealnych (MNiSW – Narodowy Projektuy Rozwoju Humanistyki 2014-2018)

 

Książki:

El poder del sonido. El papel de las crónicas españolas en la etnomusicología andina, Biblioteca Abya-Yala, tom 24, Quito 1995

Rytuał dźwięku. Muzyka w kulturze Nasca, Instytut Muzykologii UW, Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych, Warszawa 2003

Detrás del silencio. La música en la cultura Nasca w serii Colección Estudios Andinos vol. 14, Fondo Editorial de la Pontificia Universidad Catolica del Peru, Sociedad Polaca de Estudios Latinoamericanos, Lima 2014 (preprint: 2011)

współautorstwo: Giuseppe Orefici, Angel Sanchez Borjas, Adine Gavazzi, Katharina Schreiber, Josué Lancho, Andrea Drusini, Luigi Piacenza, Mary Frame, Anna Gruszczyńska-Ziółkowska, Mariusz Ziółkowski, Nicola Massini, Enzo Rizzo, Rosa Lasaponara: Nasca. El desierto de los Dioses de Cahuachi. The Desert of the Cahuachi Divinities. La Positiva, Lima 2009

Minimonografia: Taniec pajęczy. Wokół zagadnień hiszpańskiego tarantyzmu w: Między drzewem życia a drzewem poznania. Księga ku czci Profesora Andrzeja Wiercińskiego, red. M. Ziółkowski, A. Sołtysiak, Zakład Antropologii Historycznej IA UW, Zakład Antropologii Ogólnej Akademii Świętokrzyskiej, Warszawa - Kielce 2003

 

Wybrane artykuły i opracowania:

Algunas observaciones sobre la base nativa de la música católica en los Andes Centrales w: Ethnologia Polona vol.10, Ossolineum, Wrocław -Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1984

Taquies - the analyses of Symbolic Content of Three Bolivian Dances w: Ethnologia Polona vol.13, Ossolineum, Wrocław -Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1987

Investigación de las antaras nasqueñas de Cahuachi y Pueblo Viejo w: Archeologia, Scienza e Società nell’America Precolombiana. Atti del Convegno Internationale, Brescia 1988

Tańce piorunowe. Analiza trzech ceremonialnych tańców boliwijskich, „Muzyka” 1989 nr 4

La importancia de la crónica de Inca Garcilaso de la Vega para las investigaciones sobre la cultura musical contemporánea andina w: Inca Garcilaso de la Vega: Historiador y Humanista. ¿Hacía un discurso emancipatorio? seria: Estudios y Trabajos, CESLA UW, Warszawa 1992

Kultura muzyczna metropolii inkaskiej. Rola kronik hiszpańskich XVI i XVII w. w etnomuzykologii obszaru andyjskiego (autoreferat wygłoszony podczas obrony pracy doktorskiej 13.11.1992), „Muzyka” 1993 nr 2

Panpipes “Antaras” from Nasca (Peru): problems of reconstruction w: La pluridisciplinarité en archéologie musicale. Red. Catherine Homo-Lechner, Annie Bélis. SGA ICTM Centre français d’archéologie musicale PRO LYRA, Ed. de la Maison des sciences de l’homme, Paris 1994

Why the Spaniards were Interested in Understanding Andean Music? w: Peculiarity of Man as a Biocultural Species Wydawnictwo Sorus, Zakład Antropologii Historycznej, Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1996

Milczące antary. Interpretacja najnowszego znaleziska archeomuzykologicznego kultury Nasca, „Muzyka” 1998 nr 3 Cahuachi musical. Característica morfológica de las antaras Nasca w: Estudios Latinoamericanos vol. 19, PTSL Warszawa-Poznań 1999

z Tomaszem Prusikiem: Tocando los números. Las antaras nasquenses desde una perspectiva acústica w: Estudios Latinoamericanos vol. 20, PTSL Warszawa-Poznań 2000

Is Sound the First and Last Sign of Life? w: Studien zur Musikarchäologie II. Musikarchäologie früher Metallzeiten, red. E. Hickmann, I. Laufs, R. Eichmann, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden/Westf. 2000

Sound and its Number. Interpretation of Acoustical Data from Nasca Culture (Peru) w: Studien zur Musikarchäologie III. Archäologie früher Klangerzeugung und Tonordnungen (The Archaeology of Early Sound: Origin and Organization), red. E. Hickmann, A. D. Kilmer, R. Eichmann, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden/Westf. 2002

Estetyka współbrzmień w muzyce andyjskiej w: The Peculiarity of Man vol. 7: Tradycyjne i współczesne systemy wartości. Przeciwieństwo III: Piękno i brzydota, red. A. Wierciński, Staszów 2002

Raum - Klang - Erfahrungen in der Musik der Nascakultur w: An die Mächte der Natur. Mythen der altperuanischen Nasca-Indianer. ed. A. Wieczorek, M. Tellenbach, Verlag Philipp von Zabern Mainz am Rhen, Reiss-Engelhorn-Museen, Mannheim 2002

Koncert w Hadesie: jaskinia i grota jako źródło dźwiękowych inspiracji w: Mit Orfeusza. Inspiracje i reinterpretacje w europejskiej tradycji artystycznej, red. S. Żerańska-Kominek, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2003

Argument Lukiana w: The Peculiarity of Man vol. 8: Tradycyjne i współczesne systemy wartości. Przeciwieństwo IV: Porządek i bezład et variae, red. A. Wierciński, Warszawa-Kielce 2003

Dźwięk i obraz. Magia gwizdków naskeńskich w: Muzyka wobec tradycji. Idee - dzieło – recepcja, red. Sz. Paczkowski, Instytut Muzykologii UW, Warszawa 2004

Masculine Musical Instruments in the Andean Tradition w: Studien zur Musikarchäologie IV. The Archaeology of Early Sound: Origin and Organization, red. E. Hickmann, R. Eichmann, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden/Westf. 2004

Under the Safe Cover of Sound: The Sense of Music in a Cycle of Life-and-Death According to Andean Tradition w: Studien zur Musikarchäologie V. Music Archaeology in Context, red. E. Hickmann, A. A. Both, R. Eichmann, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden/Westf 2006

Entre la forma y el sonido. Silbatos de la cultura Nasca, w: Estudios Latinoamericanos vol. 26, PTSL Warszawa-Poznań 2006

Twarz Ñamçapy. O roli muzyki w micie andyjskim w: „Polski Rocznik Muzykologiczny” 2006, Sekcja Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, Warszawa The Face of Ñamçapa. On the Role of Music in the Andean Myth w: Musicology Today. Anthropology – History – Analysis. Musicology Section of the Polish Composers’ Union and Institute of Musicology University of Warsaw, Warsaw 2007

La danza de la araña. En torno a los problemas del tarantismo español w: “Revista de Folklore”, núm. 317, tomo 27a, Caja España, Fundación Joaquín Díaz, 2007

Musical Order of The Universe – Myths in Huarochirí (Peru) Tradition w: Studien zur Musikarchäologie VI. Challenges and Objectives in Music Archaeology, red. E. Hickmann, Arnd Adje Both, R. Eichmann, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden/Westf 2008

Variedad sonora de las antaras nasca: ¿Un caos o el sistema? w: “Revista Española de Antropología Americana” vol. 39, núm. 1 Publicaciones Universidad Complutense de Madrid, Madrid 2009

Analiza muzykologiczna pieśni Sibińczyków w: Jerzy Tulisow Folklor ludów tunguskich, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2009

El cálculo perfecto. Tecnología y acústica del instrumento musical Nasca w: Estudios Latinoamericanos 2009 vol. 29, PTSL Poznań-Warszawa

Metamorfozy dziada-lirnika w sztuce polskiej XIX i początku XX wieku, w: „Polski Rocznik Muzykologiczny” 2010 t. VIII (2010), Sekcja Muzykologów ZKP, Warszawa 2010

Equivocal Sound and Image: Activating The Senses in Nasca Art w: Studien zur Musikarchäologie (studies in Music Archaeology) volume VIII (w serii “Orient-Archäologie”) red. R. Eichmann, F. Jianjun, L.Ch. Koch, German Archaeological Institute, Verlag Marie Leidorf GmbH, Rahden/Westf. 2012

Sunturhuasi – cud Matki Boskiej czy testament Manko Inki? Przykład zastosowania wyników badań muzykologicznych do analizy malarstwa szkoły cuzkeńskiej przełomu XVII i XVIII wieku w: Oblicza ikonografii muzycznej w Polsce: źródła – problemy – interpretacje (w serii: Ikonografia muzyczna. Studia i materiały t. 1) ISPAN, Warszawa 2012

Perspektywy polskich badań archeomuzykologicznych w: „Polski Rocznik Muzykologiczny” 2012 t. X, Sekcja Muzykologów ZKP, Warszawa 2012

Unveiling the Secrets of ancient Nasca Whistles w: Flower World – Music Archaeology of the Americas, vol. 2, Ekho VERLAG, Berlin 2013

Jak brzmi uderzenie w brzozę w: II Konferencja Smoleńska 21-22.10.2013. Materiały konferencyjne, red. P. Witakowski, Komitet Organizacyjny konferencji Smoleńskiej, Warszawa 2014

Los silbatos que nunca sonaron, w: „Estudios Latinoamericanos” 2013-14 vol. 33, PTSL, Poznań-Warszawa 2013-14