1918–2007
muzykant, skrzypek

Urodził się 23.10.1918 we wsi Dybki k/Ostrowi Mazowieckiej, przysiółek Grabniak, w Puszczy Białej. Od wczesnego dzieciństwa był „chciwy na granie".(…) Granie tak mnie pociągało, że jakem dowiedział się, że na wiosce ma być zabawa, to już cały dzień chodziłem z tem napięciem. Uczył się grać w wieku lat 8-10 u swojego wujka skrzypka Józefa Grudzińskiego z Dybek, któremu akompaniował początkowo na basetli, wiele melodii rozegrał też ze śpiewu matki z domu Grudzińskiej, która była śpiewaczką weselną.

Jako mały chłopiec w karnawale roku 1929 roku zagrał z harmonistą Dąbrowskim z Poręby (harmonia półtonowa) swoje pierwsze wesele oraz kilka zabaw tanecznych za co w sumie zarobił 160 zł (tyle kosztowała krowa). Od tej pory grywał nieprzerwanie do 1972 roku za wyjątkiem lat 1943-45, które spędził w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych (więzienie w Ostrowi Maz., Pawiak, Majdanek, Bergen-Belsen, Dorah). Za „kradzież” brukwi w obozie został postrzelony przez strażnika, co być może uratowało mu życie, ponieważ do wyzwolenia przez aliantów przeleżał w szpitalu obozowym, a wielu jego towarzyszy niedoli w tym czasie zmarło z głodu. Wrócił do domu po kilku miesiącach wędrówki z podarowanymi mu przez kolegę poniemieckimi skrzypcami.

W latach 1930-43, 1945-49 oraz 1958-72 był jednym z najbardziej cenionych skrzypków w Puszczy Białej, a szczególnie w okolicach Długosiodła i Wyszkowa, w latach 1949-58 grywał w okolicach Pasłęka (Elbląskie), dokąd przeniósł się „na dorobek”. Nauczył grać swoich czterech młodszych braci – Stanisława na skrzypcach oraz Bolesława i Czesława (ten skończył szkołę muzyczną i został nauczycielem) na harmonii trzyrzędowej, a także Władysława na bębenku. Odegrał ponad tysiąc wesel i zabaw na skrzypcach, grywał też przez jakiś czas na klarnecie oraz do wojny na ligawce adwentowej. Grywał w sumie w kilkunastu składach, zawsze z harmonią (z początku półtonową, później pedałówką, czasem i rozciąganą) i bębenkiem jednostronny (po wojnie zestaw zwany dżazem). Najbardziej cenił swoją kapelę z II poł. lat 30-tych z harmonią (Prusieniak z Poręby), klarnetem (Cichowiak z Wiśniewa oraz bębnistą i śpiewakiem (Rogalak z Białegobłota). Najbardziej był znany ze swoich kapel w latach po wyzwoleniu – ze swoimi braćmi (kapela Bobowiaków) oraz braćmi Krucińskimi z Kalinowa, z którymi zagrał ostatnie swoje wesele w 1972.

W następnych latach przeprowadził się do Płochocina pod Warszawą, pracował jako portier w szpitalu, a potem przeszedł na emeryturę.

Lubił grać na twardych skrzypcach, z wysoko napiętymi strunami, które miały cenione przez niego ostre brzmienie. Od wyzwolenia grał na „zdobycznych” skrzypcach niemieckich, w których w końcu całkowicie zużyła się podstrunnica (zagłębienia od palcowania). Grał jasnym dźwiękiem, wcięto [rytmicznie, pod nogę], krótkim smyczkiem, w szybkich tempach, często zatrącając o sąsiednie struny. Zdrabniał wirtuozersko melodie. W repertuarze miał ok. 150-200 utworów, głównie oberki, polki, a także marsze, mazury, kujawiaki, kozaka, tanga, walce, fokstroty i ślofoksy. Nie używał nut. Ostatnią melodią, której nauczył się już w późnych latach dla przyjemności był przebój „Bo do tanga trzeba dwojga”.

Kapela Braci Bobowskich, okolice Pasłęka, I połowa lat 1950. Foto ze zbiorów Sceny Trójwiejskiej

Bibliografia:

2003 – Tatiana Piecuch: Aleksander Bobowski – skrzypek z Puszczy Białej. Praca magisterska IM KUL,  promotor: prof. dr hab. A. Czekanowska

2001 – Aleksander Bobowski: Zainteresowanie moje muzyką, „Wędrowiec" nr 1

2000 – Stefan Puchalski: Fiddle music of Poland – transcriptions from the repertoirs of Jan Gaca and Aleksander Bobowski, Port Townsend, WA (USA)

1997 – Remigiusz Mazur-Hanaj: Aleksander Bobowski – skrzypek z Kurpiów Białych, „Twórczość Ludowa" nr 2

Nagrody:

2004 – Nagroda im. Oskara Kolberga

1996–2001, Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym – jako solista Złota Baszta i I nagroda (1996, 2001), z kapelą Krucińskich z Kalinowa (II nagroda 1999)

Fonografia:

2004 – Portret muzykanta: Aleksander Bobowski – skrzypek z Dybek w Puszczy Białej, In Crudo, CD07

1998 – Polish Folk Music Vol.18 - Maj-Danówka 1998, Polonia Records , (dwa utwory)

Archiwa:

Polskie Radio, In Crudo, Stowarzyszenie Dom Tańca, Muzyka Odnaleziona

Autor noty: Remek Mazur-Hanaj

Z płyty „Aleksander Bobowski z Dybek w Puszczy Białej - portret muzykanta", In Crudo 2004, © Fundacja Numinosum