mistrzowie

TARNOWSKICH braci Kapela

kapela, która zajmowała się również teatrem weselnym; skład - Józef Tarnowski (ur. 1933) - bębenek, baraban, perkusja i  śpiew, Stanisław Tarnowski (ur. 1940) - skrzypce, później harmonia trzyrzędowa, Adam Tarnowski (ur. 1945) - skrzypce

Urodzeni w Domaniowie (gmina Przytyk), są synami utalentowanej śpiewaczki Marianny z domu Mika oraz skrzypka Antoniego z Marysina, ucznia Antoniego Chydzińskiego. Tradycje rodzinnego muzykowania sięgają pradziadka braci ze strony mamy. Obdarzeni wrodzonym talentem muzycznym, przekazywanym z pokolenia na pokolenie, bracia czuli "przymus grania" i podobnie jak ich przodkowie, wykonywali we wsi "zawód" muzykanta.

Najstarszy, Józef utrzymywał się z gospodarstwa rolnego. Stanisław mieszka obecnie w Radomiu. Z wykształcenia murarz, państwowe posady zamienił w latach 70. na własny zakład budowlany. Swoją przygodę z muzyką rozpoczął od gry na skrzypcach, żeby zamienić ją w późniejszych latach na harmonię trzyrzędową. Najmłodszy z braci, Adam, mieszka w podradomskiej wsi Janiszew, skończył szkołę rolniczą. Zanim poszedł w ślady brata i założył samodzielny zakład murarski, zarabiał jako murarz, tynkarz, a także mechanik samochodowy. Skrzypce, instrument, przy którym pozostał do dnia dzisiejszego, opanował na tyle szybko, by w wieku trzynastu lat zagrać swoje pierwsze wesele.

Początkowo bracia tworzyli dwie osobne kapele w składach: Stanisław Tarnowski (skrzypce), Marian Lipiec, a następnie Tadeusz Lipiec (harmonia) oraz Adam Tarnowski (skrzypce), Piotr Oparczyk (harmonia). W 1967 r. muzykanci z Domaniowa podjęli decyzję o założeniu wspólnej kapeli. Stanisław Tarnowski zarzucił wówczas grę na skrzypcach na rzecz harmonii trzyrzędowej i rok później, na weselu Genowefy Żebrak z Wiru i Adama Gębki ze Rdzuchowa, miał miejsce debiut trio braci Tarnowskich. Od tego momentu datuje się początek istnienia Kapeli. W latach 1975–1976 rozszerzyli swoje instrumentarium o modne w tym okresie saksofon i trąbkę. Jeśli tylko pozwalała na to zamożność gospodarza, występowali w składzie z saksofonistami Stefanem Gołąbkiem, a następnie Tadeuszem Dąbrowskim oraz trębaczami, kolejno: Janem Pasikiem, Bogdanem Przyrockim i Bogdanem Gajdą, który grał również na gitarze. Na przełomie lat 80. i 90. w Kapeli pojawił się gitarzysta Andrzej Kwiatkowski, zastępujący sporadycznie Bogdana Gajdę.

 

Fot. Beata Polakowska ; dzięki uprzejmości Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu / Archiwum Nagrody im. Oskara Kolberga

 

Bracia Tarnowscy grają, jak mówią, "wszystko". Ich repertuar, to: mazurki, oberki, polki, kujawiaki, marsze, walce, fokstroty, tanga, rumby, szlofoksy itd., zasłyszane u znanych im muzykantów z okolicy. "Gdzie i jak nacisnąć strunę" musieli nauczyć się sami. Wspominają, że wujek nie uczył ich nie chcąc, by poszli w ślady skrzypków z rodziny, ograniczał się tylko do odgrywania poszczególnych melodii.

Pierwszym konkursem, w którym wzięli udział były "Spotkania z folklorem im. Stanisława Stępniaka" w Wieniawie, na którym zajęli III miejsce. Kolejne lata przyniosły im szereg nagród i wyróżnień na przeglądach kapel i zespołów ludowych m.in. w Iłży, Zakrzewiu, Przysusze, Wiśniewie i Pawłowie. Ukoronowaniem sukcesów była m.in. I nagroda w kategorii kapel na festiwalu w Kazimierzu Dolnym (w 2008 r.), I nagroda na VI Koneckim Przeglądzie Kapel i Solistów - Instrumentalistów Ludowych "Muzykanty" w Końskich (w 2010 r.) i specjalne wyróżnienie na I Festiwalu Folkloru "Na Styku Ziemi Łódzkiej Mazowsza i Małopolski" w Opocznie (w 2010 r.).

Kapela Braci Tarnowskich znana jest również z zabawnych scenek rodzajowych odgrywanych zwyczajowo drugiego dnia wesela. Smykałka do aktorstwa w połączeniu z wrodzonym poczuciem humoru sprawiała, że na weselach, w których uczestniczyli, ich przedstawienia miały takie same znaczenie jak gra do tańca. Zwyczaj "teatru weselnego" Kapela zaprezentowała dwukrotnie: podczas III Spotkań Teatralnych Innowica 2010 w Nowicy oraz festynu "Muzyka wsi" w Muzeum Wsi Radomskiej (w 2011 r.).

Tarnowscy uczestniczą w rozmaitych przedsięwzięciach, których celem jest przekazanie polskiej tradycji muzycznej młodemu pokoleniu. Wzięli udział m.in. w projekcie "Muzyka Źródeł. Spotkanie Pokoleń" (Radom, 2008 r.), po którym uczestnicy warsztatów nagrali płytę, a także w Festiwalu "Wszystkie Mazurki Świata" (Warszawa, 2010 r.), podczas którego został zrealizowany film.

Tarnowscy przekazali ludowy repertuar swoim utalentowanym muzycznie dzieciom. Jednak tylko syn Józefa, Jan oraz wnuk Łukasz znaleźli w weselnym repertuarze swojej kapeli miejsce na tradycyjną muzykę wiejską. Synowie Stanisława i Adama, Waldemar i Tomasz w założonym przez siebie zespole grają współczesne melodie.

Nagrania Kapeli Braci Tarnowskich znajdują się w zbiorach Muzeum Wsi Radomskiej oraz Fundacji Muzyka Odnaleziona.

Autor biogramu: Aleksandra Żytnicka

Nagrody:

I nagroda (2008) i Złota Baszta - OFKiŚL w Kazimierzu 2013

Nagroda im. Oskara Kolberga 2011

 

Bibliografia:

Bieńkowski Andrzej, 1000 km muzyki, MCKiS 2010

 

Media:

Polskie Radio RCKL - rozmawia z kapelą Tarnowskich Kuba Borysiak