Dźwięk i obraz
Weselne orszaki
Fotografia weselna to oprócz pamiątkowych portretów pary młodej w fotograficznym atelier, także zdjęcia wykonane w różnych momentach uroczystości. W latach 30-tych pojawiły się już aparaty migawkowe umożliwiające wykonywanie zdjęć w ruchu. Na szerszą skalę ten typ fotografii pojawia się w okresie powojennym, kiedy nastąpił znaczny rozwój fotografii amatorskiej, dzięki ulepszeniu samej techniki fotograficznej i pojawieniu się bardziej dostępnych aparatów migawkowych. Stopniowo od końca lat 40-tych XX wieku coraz więcej zdjęć wykonywano w plenerze, w trakcie uroczystości, tworząc z niej niejako reportaż.
Najchętniej w ten sposób fotografowano obrzędy weselne, które na wsi polskiej były szczególnie bogate i złożone. Jeszcze w latach 40–60-tych XX wieku w wielu miejscach można było spotkać dość tradycyjny schemat zwyczajów weselnych. Dzięki ich fotograficznym dokumentacjom ukazane są poszczególne etapy obrzędu, można zobaczyć też, w jaki sposób i w których częściach wesela zachodziło najwięcej zmian.
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20V280.jpg)
Powrót ze ślubu. Rodzice witają Młodą Parę chlebem i życzeniami „Bierzcie chleba dwoje, dorabiajcie się oboje ”. Lubelskie, Chrzanów, 1967
Szczególnie barwnie przedstawiały się orszaki weselne, które były jedną z bardziej charakterystycznych cech wiejskich wesel w wielu regionach Polski. Składają się one najczęściej z drużbów i druhen, swatów, orkiestry oraz weselnych gości. Drużyna weselników towarzyszy młodej parze we wszystkich etapach obrzędu weselnego: od przyjazdu Młodego po Pannę Młodą z drużbami, przez błogosławieństwo rodziców, wyjazd do kościoła, (w niektórych regionach etapom tym towarzyszą bramy weselne), i ostatecznie prowadzenie młodych z kościoła na przyjęcie weselne. Nieodłącznym elementem orszaku są muzykanci, którzy często prowadzą cały orszak i są przewodnikami we właściwym przebiegu weselnego scenariusza. Podobny schemat widoczny jest na wielu fotografiach z tego okresu.
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20V244.jpg)
Wesele szwagra Jana Bździucha. Przemarsz weselników przez wieś. Jan Bździuch idzie obok barabanisty. Lubelskie, Aleksandrów, 1954
Orszaki nie zawsze prowadzone były pieszo. W tradycji wiejskiej funkcjonowały zarówno orszaki konne, ale częściej spotykano wesele jadące na wozach, zwykłych drabiniastych, koszowych, czasem i bardziej paradnych bryczkach.
Joanna Bartuszek
2014
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20I487.jpg)
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20I464.jpg)
Kapela prowadzi Państwa Młodych do kościoła na ślub. Radomskie, Gielniów, ok. 1980
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20I483.jpg)
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20V242.jpg)
Muzykanci na czele orszaku weselnego. Lubelskie, Gorajec, 1940–1949
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW_II_288.jpg)
Pamiątkowe zdjęcie z wesela Warczyków. Opoczyńskie, Brzustów, 1955
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20V247.jpg)
Orkiestra prowadzi orszak weselny na ślub. Lubelskie, Radzięcin, 1970
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20V250_2.jpg)
Ślub córki Stanisław Fijałkowskiego. Przeprowadzanie Panny Młodej z jej posagiem do męża. Lubelskie, Chrzanów, 1967
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW_X_181.jpg)
Muzykanci prowadzą Młodych i orszak ślubny. Rzeszowskie, 1960
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW_II_289.jpg)
Muzykanci prowadzą Młodych i gości. Opoczyńskie, Ciebłowice, 1958
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW%20V237.jpg)
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW_X_172.jpg)
Goście z muzykantami jadą po Pannę Młodą, mają ze sobą stół i krzesła, żeby zrobić bramę. Rzeszowskie, Przedborze, ok. 1960
![](files/DZWIEK%20I%20OBRAZ/Muzyka%20Odnaleziona%20-%20Bartuszek/Orszaki%20weselne/AMW_X_186.jpg)
Autor tekstu:
– Joanna Bartuszek
Materiały:
– Archiwum Muzyki Wiejskiej
www.archiwummuzykiwiejskiej.pl
Zobacz:
– Muzyka Odnaleziona
Fundacja – www.muzykaodnaleziona.pl
Wydawnictwo – www.muzykaodnaleziona.com
Facebook/MuzykaOdnaleziona